In oktober 2017 hakten we de knoop door: we gingen leven zonder afval. We wisten dat het een enorme beproeving zou worden en het afgelopen jaar ging dan ook met ups en downs. Sommigen weken waren opvallend eenvoudig, terwijl we op andere momenten moesten afzien of stiekem gesmokkeld hebben. Inmiddels terug in Den Haag kijk ik terug op (bijna) een jaar leven zonder afval.

Waarom leven zonder afval

Misschien is het wel de meeste gestelde vraag van het afgelopen jaar: waarom we het onszelf in ***naam zo moeilijk zouden maken? En dat begrijp ik helemaal. Het is in ieder geval (nog) niet vanzelf sprekend en bezig kunnen zijn met duurzamer leven is een luxe positie. Toch was onze keus voor het leven zonder afval redelijk simpel. We waren ons al langer bewust van de problematiek rondom oa. overpopulatie, klimaatverandering en plastic vervuiling, en droegen incidenteel ons steentje bij als vrijwilliger of in de vorm van donaties. In ons dagelijks leven waren we echter minder bewust bezig. Langzaam zagen we in de supermarkt meer en meer producten in plastic verpakt worden en puilden de prullenbak steeds sneller uit. Dat moest toch anders kunnen, dachten we.

Toen ik voor mijn afstuderen de mogelijkheid kreeg om tijdelijk in een oude boswachterswoning te verblijven in Noord-Holland, voelde dat als het perfecte moment om de switch te maken. En zo gingen we in 8 maanden richting een leven zonder afval.

Hoe ging het leven zonder afval

In november 2017 deelde ik onze eerste ervaringen met een afvalvrij-bestaan. Op dat moment waren we net begonnen en lukte het ons nog niet om compleet zonder afval te leven. Ik zal maar direct met de deur in huis vallen: het is ons na (bijna) een jaar ook niet gelukt om compleet zonder afval te leven. Sterker nog, het is mijns inziens onmogelijk om te leven zonder enige vorm afval te produceren. Er wordt namelijk vaak vergeten dat er in elke productieproces bijproducten zijn die onzichtbaar afval opleveren. Daarbij heeft ieder huishouden in Nederland een enorme hoeveelheid afvalwater. Denk bijvoorbeeld aan de wc (inclusief wc-papier, etc.!) of de douche. Ook dit is een vorm van afval.

Lees tip: Fotoverslag van een winter in de Noord-Hollandse natuur.

Anyhow, die “details” ter zijde, we hebben wel degelijk ons afval aanzienlijk verminderd. In korte tijd gingen we van 1 vuilniszak per week naar 1 vuilniszak per maand. Dat lijkt op het eerste gezicht niet veel, maar dat is een vermindering van 75%! Die trend zette zich door en uiteindelijk hielden we er minder dan 1 vuilniszak per 1 á 1,5 maand aan over.

Grootste vermindering afval

De grootste winst behaalde we op het gebied van voedsel en plastic. Al langere tijd vecht ik tegen plastic vervuiling op het strand en in zee, en dit was voor mij dan ook de plek om te starten. In principe kochten we het afgelopen geen jaar geen producten in plastic. In principe, want incidenteel konden we een product echt niet zonder plastic vinden of hadden we ergens zoveel trek in dat we een momentje zondigden.
Daarnaast gingen we van incidenteel afval scheiden naar een automatisme. De meesten (eet-)producten kochten we zonder verpakking, maar soms was dat niet mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan pindakaas (hmmm) en de incidentele fles ketchup. Producten die je ook zelf kunt maken, maar daar kom ik later op terug. We stapten af van plastic en blik, en kochten in verhouding daardoor meer glas. Glas hergebruikten we zoveel mogelijk zelf, bijvoorbeeld als voorraadpot. Wat niet gebruikt of weggegeven kon worden ging naar de glasbak. Ongekookte etensresten zoals oneetbare schillen of eierschalen gingen in de compostbak.

Verpakkingsvrij voedsel

Voedsel kochten we dus steeds vaker zonder verpakking. Voor sommigen producten is dit eenvoudiger dan voor anderen. Bananen en tomaten worden bijvoorbeeld meestal zonder plastic of andere vorm van verpakking aangeboden, terwijl komkommers en aubergines steeds vaker worden beschermd door een laagje plastic. Soms betekende dat dat we van winkel naar winkel fietsten, weken geen komkommers hadden of een enkele keer wel iets van plastic kochten. De markt was meestal wel een uitkomst, maar zelfs daar lukte het niet altijd om alles zonder verpakking te vinden.

Voor brood kochten we herbruikbare katoenen zakken en Marije maakten andere zakjes voor kleinere producten zoals noten en kaas. Eieren kochten we los op de markt, de doos gebruikte we steeds opnieuw. Chips probeerden we zelf te maken, maar tot nu toe zonder echt succes.

Duurzaam douchen

Eén van de grootste uitdagingen van een leven zonder afval zit ‘m in de bijproducten. Denk aan alle kleine dingen die je dagelijks gebruikt zonder er over na te denken: douchegel, tandpasta, deodorant. De afgelopen maanden probeerden we heel wat producten uit, de één beter dan de ander. Marije heeft een deodorantblok gebruikt, maar deze rook niet lekker en irriteerde de huid. Voor het douchen gebruikten we in eerste instantie simpel zeep, maar we werden niet blij van de ruwe, droge huid die dat opleverde. We probeerden daarom een aantal producten van de Lush, waaronder de Shower Jelly en een aantal Naked Shower Creams. Die laatste verschilden enorm per product, met name in hoeveelheid schuim en geur. Tot nu toe zat er één tussen die zowel fijn aanvoelden, goed schuimde en lekker rook. Op dit moment gebruik ik nog een Shower Jelly, maar ik ben absoluut geen fan. Hoewel de jelly tot op zekere hoogte schuimt blijven er altijd stukjes jelly over en deze spoelen vaak ongebruikt het putje in. Bovendien komt het product, in tegenstelling tot de Naked Shower Cream, in een verpakking, weliswaar herbruikbaar en inwisselbaar.

Waarom niet alle producten zelf maken

Ik benoemde al even het zelf maken van pindakaas, want die opmerking krijg ik vaak als ik vertel dat ik toch regelmatig een potje koop. Daarbij word ik vaak verwezen naar de prachtige DIY-tips van bloggers die volledig afvalvrij weten te leven. Voor hen heb ik een diep respect heb en ik vind het waanzinnig knap dat zij zover zijn gekomen. Bovendien zijn ze een belangrijke inspiratie bron voor mensen zoals jij en ik, om de stap naar een duurzamer leven net iets makkelijkers te maken. Bedenk je echter wel dat velen van hen hun leven hebben weten te bouwen rondom het afvalvrije bestaan. Het bloggen over duurzaam leven en bijvoorbeeld het zelf maken van tandpasta, pindakaas en plantaardige melk zijn een vorm van inkomsten geworden. En hoewel het zelf maken van één van die producten vaak helemaal niet veel tijd hoeft in te nemen hebben de meesten van ons met een niet-gerelateerde day-job toch echt niet de tijd om alle producten zelf te maken. Althans, ik niet in ieder geval.

Lees tip: Hoe Marije zelf plantaardige melk maakte en testte het een beetje smaakte.

De toekomst van ons leven zonder afval

De grootste vraag is natuurlijk: houden we het leven zonder afval vol? Eerder legde ik uit dan je mijns inziens nooit compleet afval-vrij kunt leven, dus in die zin is het antwoord nee. De afgelopen maanden hebben echter een enorme verandering op gang gebracht. Verpakkingsvrij inkopen is normaal geworden en als we eens een zak chips kopen voelt het een klein beetje als valsspelen. Niet dat we er depressief van worden en onszelf continue schuldig voelen, maar we zijn simpelweg veel bewuster geworden van onze afvalproductie. Langzaam vinden we een goede balans tussen een leven zonder afval en onszelf verwennen met een product dat niet te koop is zonder verpakking. Het feit dat ons gedrag is veranderd, onze productie van afval enorm is afgenomen en we bovendien veel bewuster van ons koopgedrag zijn geworden is wat mij betreft een fantastisch resultaat.

Nu ben ik wel benieuwd, wat gaat er door je heen als je mijn verhaal over de afgelopen maanden leest? Ben je zelf bewust van jouw afvalverbruik, of interesseert het je eigenlijk niet zo? Zou je willen beginnen, maar zijn er dingen die je tegen houden? Wellicht kan ik jouw input gebruiken om de stap net iets makkelijker te maken, dus laat het me weten in de comments!

Dylan Haanappel

Een ex-pessimist, altijd druk en pas 32. Ik ben verslaafd aan het opdoen en delen van kennis. Ooit was ik surfer, later een backpacker, maar nu vooral een mens dat blij wordt van buiten zijn. Je leest hier meer over mij en mijn reis naar een leven in de buitenlucht.