Het is elke zomer weer opletten geblazen. Teken zijn vrijwel het gehele jaar actief, maar het warme weer vergroot de kans op een tekenbeet aanzienlijk. En hoewel het een maar klein zwart beestje is kan de impact zeer groot zijn als de teek niet op tijd wordt verwijderd. Je kunt zelf simpel een tekenbeet herkennen en/of een tekenbeet verwijderen.

Tekenbeet herkennen

De eerste stap is natuurlijk het herkennen van een tekenbeet. Teken zijn zwarte, zeer kleine beestjes, ongeveer 1-3mm lang. Eenmaal vast gebeten is het niet meer dan een zwart puntje op de huid dat met z’n kop vast blijft zitten. Zit er niet te veel aan, want je wilt op de juiste manier de tekenbeet verwijderen. Als de teek nog loopt kun je ‘m gewoon van je afschuiven of oppakken. Nadat de teek zich heeft vastgebeten zal het binnen een aantal dagen bloed opzuigen. Het beestje zet dan uit en kan zo groot worden als een erwt. De tekenbeet herkennen is dan geen probleem meer, maar liever heb je ‘m al eerder verwijderd.

Hoewel teken vaak via de voeten en benen op je lichaam komen, kruipen ze graag omhoog naar donkere, warme plekjes. Denk daar bijvoorbeeld aan knieholtes, bovenbenen/ lies, bil, oksels en achter de oren. Een check door partner of met een spiegeltje is dus geen overbodige luxe.

Tekenbeet verwijderen

Nu kun je een tekenbeet herkennen, maar dan? Gelukkig kun je zelf eenvoudig een tekenbeet verwijderen. Doe dit bij voorkeur binnen 24 uur na de tekenbeet. Wanneer de beet nog vers is, zijn teken erg klein en is een puntig pincet wel handig. Er zijn ook speciale tekentangen of tekenpasjes, maar het principe blijft hetzelfde. Zorg ervoor dat je de teek zo dicht mogelijk je huid vast pakt. Zo knijp je als het ware de teek dicht en kan het beestje geen speeksel of spuug in het wondje overbrengen. Vervolgens trek je de teek rustig recht omhoog. Er wordt ook wel eens aangeraden om de teek in een draaiende beweging van de huid omhoog te trekken. Volgens mij maakt dat echter geen verschil. Het belangrijkste is dat je de teek dicht bij de huid vastpakt. Zo voorkomen dat het beestje alsnog zijn maaginhoud naar buiten gooit.

Na het verwijderen van de tekenbeet

Na het verwijderen van de tekenbeet maak je het plekje schoon met een alcoholdoekje. Vermijd het gebruik van alcohol of ander schoonmaak- of verdovingsmiddel voordat je de teek verwijderd. Dat kan er voor zorgen dat het beestje uit reactie z’n maaginhoud in de wond overbrengt en dat is precies hoe de ziekte van Lyme in ons lichaam komt.

Extra tip: gooi de teek niet zo maar weg, maar stop ‘m in een potje. Noteer daarbij wanneer je de teek hebt ontdekt en wanneer je de beet denkt te zijn opgelopen. Mocht er later een rode kring ontstaan of krijg je ziekteverschijnselen die op Lyme kunnen wijzen, dan kun je met deze informatie naar de huisarts.

Is een tekenbeet gevaarlijk?

In de basis is een tekenbeet niet gevaarlijk. Als je binnen 24 uur de tekenbeet kunt herkennen en verwijderen is de kans erg klein dat je er ziek van wordt. De teek heeft dan nog geen slijm geproduceerd. Een deel van de teken is besmet met een bacterie die via het slijm kan worden overgebracht op mensen. Na overdracht kan de bacterie tot de ziekte van Lyme kan lijden. In Nederland wordt het deel van de teken dat besmet is op zo’n 20% geschat, maar dit percentage is onzeker en varieert regelmatig. Het is dus niet zo dat elke teek besmet is met de bacterie en niet elke tekenbeet heeft de overdracht van de bacterie tot gevolg. Met mijn werk als wisent-onderzoeker en ecoloog loop ik regelmatig een tekenbeet op, maar door deze op tijd te verwijderen verkleint het risico op ziekte aanzienlijk.

Mocht de teek langer dan 24 uur op de huid zitten, dan is een bezoekje aan de huisarts aan te raden. Na de beet houd je het beste de plek een aantal weken tot 3 maanden goed in de gaten. Ontstaat er een rode kring? Maak een afspraak met de huisarts. Dit kan namelijk wijzen op een beginstadium van de ziekte van Lyme. Maar ook wanneer er geen kring ontstaat kun je de ziekte hebben opgelopen. Luister daarom goed naar je lijf. Ziekteverschijnselen zoals koorts, hoofdpijn, maar ook pijnlijke gewrichten kunnen wijzen op de ziekte. Neem in dergelijke gevallen altijd contact op met de huisarts en neem de informatie van de tekenbeet met je mee. De teek kan eventueel worden onderzocht op de bacterie om Lyme uit te kunnen sluiten.

Hoe een tekenbeet te voorkomen

Je hebt nu je eerste teek verwijderd, maar hoe voorkom je in de toekomst een nieuwe beet? De meeste teken bevinden zich laag bij de grond, in het gras of tussen dode bladeren. Teken kunnen niet springen en laten zich niet uit bomen vallen, maar blijven als het ware “plakken” wanneer je langs ze loopt. Wil je tekenbeten voorkomen draag je daarom bij een bezoek aan de natuur dichte schoenen en trek je je sokken over je broek heen. Zo voorkom je dat er teken je broekspijp in kunnen kruipen. Smeer onbedekte lichaamsdelen zoals armen in met een anti-teken spray of met Deet, en voorkom zo dat ze via die weg je lichaam bereiken. Het beste blijf je natuurlijk op de paden en voorkom zo contact met de vegetatie waar de teek zich in schuil houdt.

Even herhalen

– Bescherm jezelf tegen teken wanneer je de natuur bezoekt. Draag dichte schoenen, stop je broek in je sokken en smeer een anti-teken spray of deet op onbedekte lichaamsdelen.
– Check na elk buitentochtje voor teken. Let daarbij extra goed op warme, donkere holtes zoals oksels, billen en achter de oren.
– Toch gebeten? Je kunt nu zelf een tekenbeet herkennen en eenvoudig tekenbeet verwijderen. Doe dit bij voorkeur binnen 24 uur met een puntig pincet of speciale tekentang/-pas.
– Gebruik geen alcohol of verdovingsmiddel voordat je de teek hebt verwijderd.
– Zit de teek vermoedelijk al langer dan 24 uur op de huid? Maak dan na het verwijderen van de tekenbeet een afspraak bij de huisarts.
– Bewaar de teek na het verwijderen en houd de plek goed in de gaten. Ontstaat er een rode kring? Krijg je griep-achtige klachten zoals koorts, hoofdpijn of vermoeidheid? Maak een afspraak bij de huisarts.

Zo, nu weet je dat ook weer en kun je goed voorbereid op pad. Meer lezen over teken en tekenbeten? Bezoek dan even de site Stop de teek. Ben ik iets vergeten? Aarzel dan niet en laat het me hieronder even weten. Ik pas het artikel dan graag aan.

Dylan Haanappel

Een ex-pessimist, altijd druk en pas 32. Ik ben verslaafd aan het opdoen en delen van kennis. Ooit was ik surfer, later een backpacker, maar nu vooral een mens dat blij wordt van buiten zijn. Je leest hier meer over mij en mijn reis naar een leven in de buitenlucht.